Tenk deg at du er fersk på bustadmarknaden og manglar eigenkapital. Så kjem ein rik investor og seier: Eg spyttar inn ti prosent. Plutseleg blir terskelen lågare; med eit statleg eigenkapitalskrav på 15 prosent, er det berre fem prosent du sjølv må fylle.  Dette er tanken bak det nystarta selskapet Finit.  

– Akkurat no får over halvparten av førstegongskjøparar hjelp av foreldra sine. Vi har prøvd å finne ei løysing for dei som ikkje får slik hjelp, seier Benjamin Haskel, ein av to grunnleggjarar i Finit.  

MILLIARDAR I OMLØP

Selskapet entrar ein marknad der det frå før finst to aktørar; Obos Deleie og «Leie til eie» frå Fredensborg Bolig. Til forskjell frå desse opnar Finit også opp for å gje hjelp til å kjøpe brukt bustad.  Etter starten tidleg i september har over 50 interesserte kjøparar tatt kontakt.  

 – Vi har meir enn nok å gjere, seier Haskel, som er ein av to tilsette.  

 Men femårsplanen er å tilsetje fleire og ta imot totalt 13.000 kundar. Summane blir fort store. Med 13.000 kundar vil nødvendig forvaltningskapital bli over seks milliardar kroner, og her skal Finit knyte til seg store investorar – pensjonskasser, livselskap og eigedomsfond.  

DELER GEVINST ELLER TAP

Dealen er som følgjer: Investorane skyt inn kapital i fond som Finit forvaltar. Pengane blir plasserte i bustader. Når ein bustadkjøpar ønskjer å fristille seg frå samarbeidet med Finit, eventuelt å selje bustaden, deler investorane og bustadkjøparen ei eventuell prisstiging: Investorane får 25 prosent, medan kjøparen får 75 prosent.  Har bustaden gått ned i verdi, tar investoren 25 prosent av tapet i ein periode som er avgrensa til tre år.  

 Investorane får i tillegg 25 prosent av avdraga som har blitt betalte på bustaden, noko som reduserer investeringsrisikoen. Finit er fondsforvaltar og tener pengar gjennom forvaltningshonorar.  

– Det er kanskje litt kjipt for kjøparen at Finit stikk av med 25 prosent av dei nedbetalte avdraga?  

– Ja, men heile poenget er at du har to deleigarar. At desse partane går saman, er det som gjer bustadkjøpet mogleg. Då må også avkastninga fordelast, seier Haskel.  Dei fleste egedomsinvestorar er vane med ei direkteavkasting og ei totalavkastning, legg han til.  

– I dette tilfellet blir direkteavkastninga ei betaling frå kundane, medan totalavkastninga også inkluderer prisauke eller -fall på bustaden.  

– EIN GOD DEAL

Ein må dessutan hugse at det var investorane som investerte mesteparten av eigenkapitalen, medan kunden får 75 prosent av ein eventuell prisauke, meiner han.   

– Sånn sett meiner vi at dette er ein god deal og den desidert beste løysinga for mange førstegongskjøparar.  

 Forbrukarøkonom Espen Østvold Rølla driv nettstaden Forbrukerokonom.no. Han ønskjer den nye ordninga velkomen:  

 – Bustadmarknaden skaper i dag auka skilnader; det er dei som kjem seg inn, og dei som ikkje kjem seg inn. Ikkje alle kan få hjelp frå foreldre, seier han.    

Rølla meiner at det offentlege kravet om 15 prosent eigenkapital gjer det vanskeleg for mange.  

– Det rammar dei svake hardast. At private selskap går inn og hjelper når politikken og det offentlege sviktar, er positivt.  

– Tener Finit for mykje på dette?  

– Vi skal ikkje vere så redde for at private aktørar tener pengar. Det ligg i deira natur. Vi må heller ønskje teneste som dette velkomen.  

Finansdepartementet har blitt spurt om kva dei tenkjer om denne måten å løyse eigenkapitalskravet på. Dei ønskjer ikkje å kommentere dette.